Ayni Yardım Nedir? (2025)

Ayni yardımlar, işverenler için sosyal sorumluluk projelerinin bir parçası olmaktan yanı sıra çalışan memnuniyeti artırarak, çalışan bağlılığını sağlamayı amaçlar. Ayni yardım; gıda, giysi, hediye çekleri gibi benzer fiziksel ihtiyaçların karşılanmasını ifade eder. 

Ayni Yardım Nedir?

Ayni yardım, maddi olarak yapılan yardımların yerine, ihtiyaç sahiplerine fiziksel ürün ve malzeme sunularak yapılan yardımlardır. Günümüzde birçok işveren, firmadaki çalışan memnuniyetini ve bağlılığını artırmak için çeşitli ayni yardımları çalışanlarına sunmaktadır. Firmaların çalışanlarına sunmuş olduğu erzak, giyim, gıda, hediye çekleri gibi sunulan yardım türleri ayni yardımlar arasındadır. İşverenlerin, sigortalı çalışanlarına uygulamış olduğu ayni yardımlar, çalışanların yaşam kalitesini yükseltirken aynı zamanda sosyal birlik ve beraberlik duygusunu güçlendirir. 

Ayni Yardım Çeşitleri Nelerdir?

Mal ve hizmet şeklinde yapılan birçok yardım ayni yardım kapsamına girmektedir. İşverenler tarafından yapılan ayni yardımlar, verilme nedenine ve zamanına göre değişiklik gösterebilir. İşverenlerin en sık yapmış olduğu ayni yardım çeşitleri şunlardır:

• Gıda Yardımı: Gıda yardımı, market yardımı, yardım kolisi gibi farklı isimlerle de adlandırılan erzak yardımı genellikle bayramlarda, tatil öncesinde ya da şirket politikalarına göre belirli zaman dilimlerinde verilen yardımlardır.

• Giyim Yardımı: Firmaların, sigortalı çalışanlarına sunmuş olduğu diğer bir ayni yardım çeşiti ise giyim yardımıdır. Giyim yardımı, işletmelerin belirli dönemlerde bazı perakende mağazalar ile anlaşması sonucunda sunmuş olduğu bir yardım çeşididir. 

• Ramazan Yardımı: Ramazan ayında, işletmeler çalışanlarına erzak kolisi gibi çeşitli yardımlar sunmaktadır. Bu yardımların içeriği genellikle; temel gıda malzemeleri, içecek, yağ, süt ve süt ürünleri gibi ürünlerden oluşur. Bunların haricinde direkt erzak kolisi olarak sunulmayan yardımlarda, çeşitli zincir marketlerden belirli tutarlarda oluşturulan alışveriş kartı ile çalışanların dilediği ihtiyacı almasını sağlar.

• Eğitim Yardımı: İşletmeler bazı anlaşmalı olduğu işyerleri ile belirli miktarlarda indirim hakkı elde etmektedir ya da çeşitli eğitim kurumlarıyla anlaşma yapabilmektedir. Çalışanlarının memnuniyetini ve bağlılığını artırmak amacıyla, yüksek lisans, doktora gibi çalışanlarının kendisini geliştirmesi açısından alacağı eğitimlere destek verebilir veya çalışanların çocuklarının eğitim masraflarında belli indirim oranları sağlayabilir. 

Ayni Yardımın Avantajları Nelerdir?

İşverenler tarafından yapılan ayni yardımlar çeşitli avantajlar sağlar. Bunlar:

• Çalışanlara yönelik yapılan gıda yardımı, erzak yardımı, giysi yardımı gibi ayni yardımlar çalışan memnuniyetini artırır ve çalışanın firmaya olan bağlılığına katkı sağlar.

• Ayni yardımlar, işverenlerin toplumsal sorumluluklarını yerine getirmelerine yardımcı olarak, şirket imajını olumlu yönde güçlendirir.

• İşverenler tarafından sigortalı çalışanlara yapılan ayni yardımlar bazı vergi muafiyetleri sağlar. Şirketler, yapmış olduğu yardımları vergi matrahından düşebilir. Yapılan ayni yardımlar gelir vergisi kapsamında ücret olarak değerlendirilir ve bu durum finansal yükü azaltır.

Ayni Yardım Nasıl Bordrolaştırılır?

Ayni yardımlar, Gelir Vergisi Kanunu’nun 61. maddesinde: “Ücret, işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir.”  şeklinde belirtilmiştir. 

Ayni yardımlar, şirketler tarafından ücret olarak değerlendirilir ve bu şekilde bordrolaştırılarak vergilendirilir. Ayni yardımı bordroya yansıtmak için ayni yardımın türü açık bir şekilde belirtilmelidir. Ayni yardım bordroda belirtilirken dikkat edilmesi gereken faktör, ayni yardımın parasal değerinin bordroda net ücret olarak eklenmesi ve yasal kesintileri ile beraber brütleştirilerek belirtilmesidir.

Ayni yardımın ücreti belirlenir, eğer ayni yardım ücreti bilinmiyorsa bu değer piyasadaki ortalama değer baz alınarak hesaplanır. Ayni yardımın vergi indirimine tabi olmayan çeşitlerinden biri olup olmadığı kontrol edilir. Aşağıda belirtilmiş olan durumlarda ayni yardımlar kurum kazancından indirilmemektedir.

Gelir vergisinden muaf olan ayni yardımlar şunlardır:

• İşyerinde verilen yemek

• Sigortalı olarak çalışan kişilere verilen yemek çeki ya da yemek kartı

• 100 metrekareye kadar olan lojman kirası, elektrik ve su masrafları

• İşyerine ulaşım için sağlanan servis hizmeti

• İşyerinde giyilmesi için verilen iş kıyafetleri

• Bireysel emeklilik katkı payları

• İşçinin brüt maaşının %15’ini aşmayan sağlık sigortası primleri gelir vergisinden muaf olan ayni yardımlar arasındadır. 

Ayni Yardım Maaştan Kesilir Mi?

Ayni yardımlar, sigortalı olarak çalışan işçinin maaşına ek olarak yapılır ve maaş bordroda gösterilir. Ayni yardım sigortalı çalışanın maaşından kesilmez. İşveren, yapmış olduğu ayni yardımlar için gelir vergisi ve damga vergisi ödemek zorundadır. İşverenler, çalışanın maaşını tam bir şekilde yatırdıktan sonra ayni yardımı bu tutara ekler. Bu sebeple de bordroda ayni yardım ibareleri bulunur.