Fahri Trafik Müfettişi Nedir? Nasıl Olunur?

Fahri trafik müfettişi kavramı, Türkiye’de trafik düzenini ve güvenliğini sağlamak amacı ile gönüllü olarak görev yapan kişilerdir. Fahri trafik müfettişi, trafik ile ilgili çeşitli denetimlerde, düzenlemelerde ve toplumda trafik bilincinin artırılması için çalışmalarda yer alır. Fahri trafik müfettişinin görevleri, resmi trafik polislerinin yapmış olduğu iş ile benzerlik göstere de, fahri trafik müfettişleri profesyonel bir statüde değil gönüllü olarak faaliyet gösterir.  Fahri trafik müfettişi nedir?, fahri trafik müfettişi nasıl olunur?, fahri trafik müfettişi görevleri nelerdir, fahri trafik müfettişi olma şartları nelerdir?, fahri trafik müfettişi hangi cezaları yazabilir? gibi soruların yanıtlarını yazımızın devamında bulabilirsiniz. 

Fahri Trafik Müfettişi Nedir?

Fahri trafik müfettişi, trafik güvenliği ve düzeni için devletin belirlemiş olduğu kanunlar çerçevesinde denetimler yapan, toplumda trafik bilincini artırmaya çalışan, trafikte yapılan ihlalleri tespit ederek ilgili birimlere ileten kişilerdir. 

Fahri trafik müfettişi, Karayolları Trafik Kanunu ek maddenin 6. maddesi ile Fahri Trafik Müfettişliği Görev ve Çalışma Yönetmeliği Kapsamında şu şekilde düzenlenmiştir: “Sürücülerin trafik kurallarına uyup uymadığını denetlemekle sorumlu olan yetkililere yardımcı olmak üzere Karayolu Trafik Güvenliği Kurulunca önerilen ve Karayolu Trafik Güvenliği Üst Kurulunca uygun görülen kişilere, valilerce “Fahri Trafik Müfettişliği” görevi verilir.”

Fahri trafik müfettişleri, kendi araçlarında ya da belli alanlarda görev alarak, trafik kurallarına aykırı davranan sürücüler hakkında rapor hazırlayabilir, trafik ile ilgili şikayetleri ilgili mercilere iletebilir. Fahri trafik müfettişliği, bir anlamda gönüllü trafik denetimi olarak da tanımlanabilmektedir. 

Fahri Trafik Müfettişi Nasıl Olunur? 

Fahri trafik müfettişi olmak isteyen kişilerin, belli şartlara uygunluk sağlaması gerekmektedir. Fahri trafik müfettişi olmak için istenen resmi belgelerin başvuru dilekçesi ile beraber İl Valiliklerine direkt müracaat ederek teslim edilmesi gerekir. Fahri trafik müfettişi olmak için yapılan başvuru, Trafik Hizmetleri Başkanlığı tarafından değerlendirilir ve yapılan değerlendirme sonucunda fahri trafik müfettişi olmasına engel bir durum bulunmaması ve gerekli şartların sağlanması halinde yapılan başvuru Emniyet Genel Müdürünün teklifi ile İçişleri Bakanı’nın onayına sunulur. İçişleri Bakanı tarafından onaylanan fahri trafik müfettişliği başvurusu, ilgili valiliğe iletilerek “Fahri Trafik Müfettişi Kimlik Belgesi” hazırlanır ve kişiye teslim edilir. 

Fahri Trafik Müfettişliği Görev ve Çalışma Yönetmeliği’nde yapılan değişiklik ile beraber 2025 yılında fahri trafik müfettişi olarak seçilen kişilerin eğitime tabi tutulması gerekmektedir. Yeni düzenleme ile fahri trafik müfettişi olarak seçilen kişiler, belli eğitim programları kapsamında eğitim görerek, eğitimin tamamlanmasının ardından göreve başlayabilecektir. 

Fahri Trafik Müfettişi Olma Şartları Nelerdir?

Fahri trafik müfettişi olmak ve başvuruda bulunabilmek için kişilerin belli şartlara uygunluk sağlaması gerekmektedir. Fahri trafik müfettişi olma şartları şunlardır:

• Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak,

• En az 10 yıllık sürücü belgesine sahip olmak,

• Adli sicil kaydının temiz olması,

• En az 40 yaşında olmak,

• Yüksekokul mezunu olmak gerekmektedir.

Fahri Trafik Müfettişi Başvurusu Nasıl Yapılır?

Fahri trafik müfettişi olmak isteyen kişilerin belirtilen şartları sağlaması halinde kimlik fotokopisi, ikametgah belgesi, adli sicil kaydı, sürücü belgesi, öğrenim durumunu gösteren belge, 3 adet vesikalık fotoğraf ile fahri trafik müfettişliği başvuru formunu (valilikten temin edilir), ikametinin bulunduğu il valiliğine direkt olarak teslim etmesi gerekmektedir. Fahri trafik müfettişliği başvurusu için bakanlık tarafından belirlenen koşullara göre başvurular, elektronik ortamda da yapılabilmektedir. 

Fahri Trafik Müfettişinin Görevleri Nelerdir?

Fahri trafik müfettişlerinin, trafik güvenliği konusunda önemli görevleri bulunmaktadır. Bu görevler trafik düzenini sağlamak ve kazaları önlemek amacını taşır. Fahri trafik müfettişi görevleri şunlardır:

• Fahri trafik müfettişi olarak görev yapan kişiler yalnızca kendi gözlemleri sonucunda tespit ettiği trafik ihlallerini rapor edebilmektedir.

• Trafik ihlalinin detaylarını, yer ve zaman bilgisi, raporda detaylı bir şekilde belirtilmelidir.

• Trafik güvenliği ile ilgili görüş ve öneri bildirebilmektedir.

• Görevlerini yürütürken adil ve tarafsız olmak zorundadır.

• Düzenlemiş oldukları rapor ve tutanakları trafik polisi ekiplerine elden, elektronik ortamda düzenlediklerini Emniyet Genel Müdürlüğü elektronik sistem üzerinden bir hafta içerisinde teslim etmelidir. 

• Fahri trafik müfettişlerinin araç durdurma ve kimlik sorma gibi yetkileri bulunmamaktadır. 

Fahri Trafik Müfettişi Hangi Cezaları Yazabilir?

Fahri trafik müfettişi olarak görev yapan kişilerin yazabileceği belli cezalar bulunmaktadır. Bu cezalar şunlardır:

• Sürücülerin, trafikte bulunan diğer araçları riske atacak şekilde ya da trafiğe mani olacak şekilde ani ve dikkatsiz şerit değişikliği yapması durumunda,

• Sürücülerin, sol şeritte uzun süre kalarak diğer araçların geçişini engellemesi durumunda,

• Sürünün kırmızı ışık kural ihlali yapması durumunda,

• Trafik polisinin ikaz işaretlerine uymaması durumunda,

• Sürücünün öndeki araç ile takip mesafesini ihlal etmesi durumunda,

• Kavşaklarda, geçiş önceliği olan araçlara ya da yayalara yol vermemesi durumunda,

• Araç çıkışını ya da girişini engelleyecek şekilde park yapılması durumunda,

• Sürücünün itfaiye, ambulans gibi geçiş üstünlüğü olan araçlara yol vermemesi durumunda,

• Sürücünün; engelli, resmi araç ya da özel kurumlara ait park yerlerine park ederek bu alanları işgal etmesi durumunda fahri müfettiş tutanak tutabilmektedir.