İş Arama İzni Nedir?

İş arama izni genellikle işten çıkarılmada veya iş akdinin feshedilmesi sürecinde büyük önem taşımaktadır. İş arama izni nedir ve iş arama izin süresi hakkında detaylı bilgi edinmek için yazının devamını okuyabilirsiniz.

İş Arama İzni Nedir?

İş arama izni, bir işçinin mevcut çalıştığı işyerinden ayrılma sürecinde, yeni bir iş bulması için resmi olarak verilen süredir.  İş arama izni, işçilerin herhangi bir mağduriyet yaşamaması için, yeni iş bulma sürecini kolaylaştırmayı amaçlar. İşçi ya da işveren tarafından sözleşmeyi sonlandırmak isteyen tarafın karşı tarafa belli bir süre öncesinden bildirimde bulunmasına ihbar süresi denir ve ihbar süresi içerisinde işçiye yeni bir iş bulması için verilen izne ise iş arama izni denir.

İş arama izni, İş Kanunu’nun 27. maddesi kapsamında şu şekilde düzenlenmiştir:

“Bildirim süreleri içinde işveren, işçiye yenir bir iş bulması için gerekli olan iş arama iznini, iş saatleri içinde ve ücret kesintisi yapmadan vermeye mecburdur. İş arama izninin süresi günde 2 saatten az olamaz ve işçi isterse iş arama izin saatlerini toplu kullanabilir. Ancak iş arama iznini toplu kullanmak isteyen işçi, bunu işten ayrılacağı günden evvelki günlere rastlatmak ve bu durumu işverene bildirmek zorundadır. İşveren yeni iş arama süresi vermez veya eksik kullandırırsa o süreye ilişkin ücret işçiye ödenir. İşveren, iş arama izni sırasında işçiyi çalıştırır ise işçinin izin kullanarak bir çalışma olanağı olmaksızın alacağı ücrete ilaveten, çalıştırdığı sürenin ücretini yüzde yüz zamlı öder.”

İş Arama İzni Şartları

İşçinin, iş arama iznini kullanması için işvereni ve işçi için birtakım şartlar bulunmaktadır. Bu şartlar:

• İşveren tarafından sonlandırılan iş sözleşmesi, haklı fesih sebeplerini içeriyorsa, iş arama izni işçi tarafından kullanılmamaktadır. Örneğin; işçi, işyerindeki çalışma ortamına kasıtlı olarak zarar veriyorsa ve bu tespit edilirse ihbar süresi ve iş arama izni tanınmamaktadır.
• Şirketin küçülmesi ya da zorunlu olarak işçi çıkarılması gibi durumlarda ise ihbar süresi tanınır ve iş arama izni işçiye kullandırılmak zorundadır.
• İş arama izni kullanılması için yazılı beyan gerekmektedir.

İş Arama İzin Süresi

İş arama izin süresi, işçinin mevcut çalışmakta olduğu işyerindeki toplam çalışma süresi baz alınarak hesaplanır. İhbar sürelerine göre ise iş arama izin süreleri şu şekildedir:

• Çalışılan süre 0-6 ay arası ise ihbar süresi 14 gün, iş arama izni 28 saat,
• Çalışılan süre 6-18 ay ise ihbar süresi 28 gün, iş arama izni 56 saat
• Çalışılan süre 18-36 ay ise ihbar süresi 42 gün, iş arama izni 84 saat,
• Çalışılan süre 36 ay ve fazlası ise ihbar süresi 56 gün, iş arama izni 112 saat olacak şekildedir.

İşçinin iş arama izin süresini, günlük olarak kullanma hakkı olduğu gibi iş arama izin süresini toplu olarak da kullanma imkanı bulunmaktadır.

İş Arama İzni Ücret Hesaplama

İş arama izni ücreti hesaplama işlemine örnek verecek olursak, aylık brüt maaşı 30.000 TL olan bir işçinin 14 gün ihbar süresi olduğunu hesap ederek bu işçinin haftanın 5 günü çalıştığını varsayalım.

İş arama izni hesaplama = saatlik ücret x iş arama toplam süresi x katsayı formülü

İşçinin saatlik ücreti: 30.000  / 225  = 133,33 TL

İş arama izni toplam süresi: 10 x 2 =20 saat

İş arama izni hesaplama: 133,33 x 20 x 2 = 5.333,2 TL işçinin iş arama izni için hak etmiş olduğu ücrettir.

İş Arama İzni Nasıl Kullanılır?

İş arama izni kullanmak isteyen bir işçi için bu süre hafta sonu ya da yıllık ücretli izin kullanımından farklıdır. İş arama iznini, işyerlerinin açık olduğu ve mesai saatlerinin içerisinden tercih edilmesi gerekmektedir. İşten ayrılmak isteyen ve iş arama iznini kullanmak isteyen işçi, istediği gün ve saatleri işverene öncesinden mutlaka bildirmelidir.

İstifa Eden İşçi İş Arama İzni Kullanabilir Mi?

İşçinin, kıdemine göre belirlenen ihbar süresine uymak kaydıyla kendi isteği ile işten istifa etme hakkı bulunur ve işçi kendi isteği ile istifa etmiş olsa da iş arama iznini kullanabilir. İşçi istifa ettiği kuruma bunu önceden bildirilmelidir.

İş Arama İzni Toplu Kullanma

İş arama izni, ihbar süresi boyunca kullanılabilmektedir. Örneğin; istifa edecek olan bir işçinin 28 saatlik iş arama izni bulunsun. İş arama süresini her gün 2 saat olacak şekilde mesai saatleri içerisinde de kullanabilir veya toplu gün olarak kullanma hakkına sahiptir. İş arama izni 28 saat olan bir işçinin, iş arama süresinin toplamı yaklaşık 3 tam iş günü etmektedir (1 günlük çalışma süresi işyerlerine göre farklılık gösterebilir). Bunları tercih etmeyip işçi, iş arama süresinin ücretini toplu olarak da alma imkanına sahiptir.