Dr. Senay Kızılkaya: Sana Hoşçakal Derken
Başlangıçlar ne kadar güzeldir… Heyecanlı, mutluluk dolu, umut yüklü. Herşeyin çok iyi gideceğini, yarının bugünden daha güzel olacağını hissettirir insana. Yeni bir şehre taşınmak, yeni bir okula başlamak, yeni bir işe girmek gibi. İş ayrılmaya geldiğinde veda etmek ise bir o kadar zordur. Hele ki istemeden vedalaşmak durumunda kalıyorsanız. Şirketler için en kritik süreçlerden birisidir çalışanlarıyla güzel vedalaşabilmek. Başlarken olduğu gibi medeni bir biçimde, herkes kendi payına düşen tecrübeyi edinmiş bir halde, güzel vedalaşmayı becerebilmek çoğu zaman zordur.
Veda süreci "işveren marka vaadi ve imajını” hem kurum içinde hem de kurum dışında etkileyen önemli süreçlerden biridir ve en az işe alım kadar etkin yönetilmelidir. İnsan Kaynakları alanında fark yaratmanızı sağlayan unsurların başında çalışanına değer veren bir işveren olarak kendinizi konumlandırmanız gelir. Peki şirketler bunu gerçek hayatta ne kadar yapabiliyor?
Çalışanına değer veren bir şirket-miş gibi yapmak kısa vadede sizi bir noktaya getirir-miş gibi görünebilir. Ancak konu veda etmek zorunda kaldığınız çalışanlarla izlediğiniz sürece gelince verdiğiniz değerin ne kadar gerçek olduğu işte o zaman net bir biçimde görünür hale gelir. Bu konu sadece vedalaştığınız çalışanlarınızla değil, birlikte çalışmaya devam edeceğiniz çalışanlarınız için de birçok mesajı içinde barındırır. Bu nedenle veda sürecinde gösterdiğiniz özen ve odağınıza aldığınız yaklaşım hem zihinlere hem de duygulara hitap etmelidir. Samimiyetinizin sorgulanmayacağı biçimde, vedalaşacağınız çalışanlarınızla iletişim kurabilmeniz bu süreçte çok kritik bir hal alır.
Elbette ki günümüzün ekonomik koşullarında ve özel sektör dinamikleri altında verimlilik ve performans kaçınılmaz biçimde odakta. Ancak ne kadar haklı gerekçeler ve adil yöntemlerle de yapılsa veda süreçleri ve görüşmelerinde kişilerin buna mekanik ve yalnızca zihinsel mantık düzeyinde bakamayacaklarının farkında olmak gerek. Bu yüzden vedalaşmayı sadece zihinlere yönelik mantıklı bir açıklamayla yapmak tek başına yeterli değil. Bu süreçte kişiler kimi zaman kendi tercihleriyle de olsa yeni bir döneme girmenin verdiği kaygı ile olaylara/durumlara serinkanlı yaklaşımda bulunmak ve doğru okumak / algılamak konusunda sıkıntı yaşarlar. Burada bu duygusal durumu yönetmek çalışana düştüğü kadar yöneticilerinin de sorumluluğudur. Bir yandan adil bir süreç izlendiğine dair gerekli güveni oluşturmak, diğer yandan ise insani değerlerinizin de buna paralel işlediğini hissettirmek çok önemli.
Güzel vedalaşabilmek için yöneticilerin elinde bugün birçok kaynaklar bulunuyor. Veda edilecek çalışanların outplacement yöntemi ile farklı bir işe yerleştirilmesi, kendilerine verilen paketlerle iş kurmalarına yönelik danışmanlık verilmesi, emeklilik dönemini nasıl yaşayacağına dair koçluk verilmesi gibi gerçekten kurumu, ayrılacak çalışanının dahi yanında omuz omuza durduğunun göstergesi olan örnekler bunlar.
Öte yandan, ayrılma talebi kendisinden gelen çalışanlar açısından da, kimi zaman veda görüşmesi onları geri kazanmak için geç olsa da, bu görüşmelerde olumlu bir izlenim ve hatırayla ayrılmaları bir başka önemli konu şirketler için. Her ayrılık şirket içinde mutlaka nedenleriyle ve bunun önüne nasıl geçilebileceğine ilişkin çıkartılacak derslerle birlikte değerlendirilmelidir. İş Birimleri yöneticilerinin bu sürece hem ayrılan, hem de onunla birlikte çalışan ve kurumda devam eden kişilere yönelik önemli bir koçluk süreci olarak bakmalarını sağlamak önemli bir adım olacaktır.
Kendi isteğiyle de ayrılsa, veda edilmek durumunda da kalınsa, her iki durumda da ayrılan kişi ve onunla birlikte çalışan kişiler için önemli bir değişim süreci başlıyor. Bu dönemde algıyı ve duyguları doğru yönetmede yalnızca veda görüşmesini yapan İK yöneticileri değil, iş birimi yöneticilerinin de yaklaşımları çok kritik. İş birimi yöneticilerinin ayrılacak / veda edilecek kişiye karşı görüşme sırasında veya bunun dışındaki tavırları sadece veda edilen kişiyi değil, kişinin çalışma arkadaşlarını, yani diğer ekip üyelerini de derinden etkiler. Her bir veda süreci, aslında içerdeki ekiplerinize verdiğiniz değerin de gerçek hayatta ölçütü olur.
Vedalarınızın az olduğu, hoş başlangıçlarla dolu günler diliyorum.
Dr. Senay Kızılkaya
Novartis İnsan Kaynakları Direktörü